РУБРИКАТОР
ГВАРДЕЕЦ — ОГНЕМЕТЧИК
1942 сыллаахха Сталинград туһаайыытыгар этэ. Өстөөхтүүн өлө-тиллэ күөн көрсүһэр тыйыс күннэр үүммүттэрэ. Советскай Верховнай командование чып кистэлэҥинэн далааһыннаах кимэн киириини бэлэмниирэ, күүһү түмэрэ. Атырдьах ыйыгар Митрофан бааһыран санитарнай поеһынан тыылга госпиталлаан испитэ.
Күнүс аһаан баран сынньалаҥҥа тарҕаһан эрдэхтэринэ поезтара хорус гыммыта, бытаара-бытаара түргэтээбитэ. Биирдэ көрдөҕүнэ дьон вагоннартан сыыр аннын диэки ыстаныталаан эрэллэр эбит. Ыһыы-хаһыы, өстөөх үс штурмовигын дьулаан тыаһа. Тула бомба эстэр. Харабылга туруоруллубут зенитнэй пулеметтар татыгыраак иһэн ах бардылар. Митрофан эмиэ сыыр аннын диэки ыстанан кэбистэ.
Чуҥнаан сытан баран киэһэлик поезтарыгар төннөн кэлэллэр. Көрбүттэрэ ынырык хартыына. Тула сылбах курдук өлүктэр. Төһө эмэ кыһыл кириэс бэлиэлээх санитарнай поеһы кыыллыйбыт фашистар сокуону кэһэн бомбалааннар, тиэллэн испит бааһырбыт 600 советскай саллааттартан 200 эрэ тыыннаах хаалбыттар.
Курскай Дуга кырыктаах кыргыһыытыгар кыттар. Били 1941 сыллаахха оркестрдаах колоннанан анньан киирэр киэбирбит фашистар улам муостара тостон, сиртэн төбөлөрүн өндөппөт буолан иһэллэр. Биһиэннэрэ Одесса уобалаһыгар биир үрдүк соҕус сиргэ обороналанан сыталлар. Сыыр сирэйэ ыарҕалардаах. Онон хаххаланан немецтэр биһиги окуопаларбытыгар арыт адьас ыкса кэлитэлииллэр.
Ити кыргыһыыга Митрофаннаах взводтара аҥардас биир сырыыга балтараа сүүсчэкэ өстөөҕү кэйгэллииллэр. Сэриигэ хаһан баҕарар сэрэхтээх буолуу, сатабыллаах туттуу наада, диир Митрофан Дмитриевич. Кини эдэр саллааттары куруутун сүбэлиирэ. Холобур, маннык буолар. Күнүс траншеяҕа сытан өстөөх кирбиитин кичэйэн үөрэтэҕин. Күдээринэ ытыалыыртан туһа кыра. Оол курдук бөлкөйүнэн дуу, остуолбанан дуу немец уоту аһар точкатын сырдыкка бэлиэтии көрөн кэбиһэҕин. Ыыраахтаах мас булан маскировкалаан окуопаҥ иннигэр туһаайыыгын бэлиэтиигин. Күнүс естөэх мээнэҕэ быгыахтаан бэрт. Оттон түүн хараҥаҕа күлүктэтэн хорсуннара дьэ киирэр. Ол кэмҥэ түбэһиннэрэн күнүс бэлиэтээн кэбиспит туһаайыытынан күүстээх уоту аһаҕын. Онтуҥ хайаан да «аска» буолааччы.
Итинник сатабыллаах сэрииһитин иһин командира Митрофаны куруук хайгыыра, атыттарга холобур туруорара. Ити кэмҥэ огнемет саҥа үедүйбүтэ. Бу өстеехтөргө олус дьулаан оружиены кырдьаҕас буойун билиҥҥэ диэри улаханнык махтанан, сөҕөн-хайҕаан ахтар. Биир да огнемет өстөөх илиитигэр түбэһиэ суохтаах-бирикээс оннук. Ол иһин элбэх пулемет хаххалаахтар.
Огнемет уоһуттан бөлүөх курдук уот уһууран тахсар. Уот улам тэнийэн үс сүүсчэкэ метр ыраахха тиийэ тэбэр. Онно табыллыбыт танка ньалҕаччы ууллан хаалар. Өстөөх пехотата хойуутук ааҥнаан киирдэҕинэ эмиэ тутталлар. «Нуучча уота» оонньоотоҕуна фашиһы сир ньууруттан имири салаан ааһар.
Митрофан Дмитриевич сылдьыбыт сирэ олус киэҥ. Советскай Союз Европатааҕы чааһын хотуттан соҕуруу сыыйан, Бессарабиянан Румынияҕа түһэн, Венгрияны, Австрияны чиэрэстээбитэ. Өрөгөйдөөх кыайыы күнүн Чехословакия столицатыгар кыһыл төбөлөөх Прага куоракка көрсүбүтэ.
Гвардия младшай сержана Митрофан Захаров хорсун быһыытын иһин Кыһыл Сулус, «Албан Аат» орденнарынан, элбэх медалларынан наҕараадаламмыта.
Өссө сэрии иннинэ трактористар курстарын бүтэрбитэ. 1945 сыллаахха дойдутугар Хамаҕаттаҕа эргиллэн кэлээт үрдүк үүнүү звенотугар звеньевойдуур. Аны 1950 сыллаахха комбайнерга үөрэнэр, алта сыл хонуу хараабылын салайар. Оччолорго кини туһунан «Чехословакия» сурунаал суруйар. Дьулуурдаах механизатор 1963 сылга тракториска иккис кылаастанар.
Ити икки сыл иннинэ гаражка солуурдаах бензин умайан суорҕаҥҥа-тэллэххэ сытар гына оһоллонор. Гараһы, массыыналары быыһаары хорсун буойун манна да түргэнник хамсанар - умайа сылдьар бензини таһырдьа таһааран кыыратар, ол эрэ кэнниттэн өйүн сүтэрэн күрдьүктээх хаарга охтор. Немецкэй фашистары кыайыы 20 сылын туолуутугар Саха АССР Верховнай Советын Президиумун Бочуотунай Грамотатынан наҕараадаланар.
Кини Ийэ дойду көҥүлүн, дьолун көмүскэспит килбиэннээх суолун үунэр көлүөнэ умнубат, киэн туттар.
Н. Рыкунов
.