РУБРИКАТОР
ҮЛЭ,СЭРИИ ВЕТЕРАНА
1927 сыллааҕы хараҥа күһүнү өйдүүбүн. Оччолорго аҕыйах, одоҥ-додоҥ саха балаҕаннардаах Куонда Кириэһигэр саамай көстүүлэх сири колокуонҥьалаах эргэ уонна саҥа таҥара дьиэлэрэ ылаллара. Пепеляев баандатын тобохторо, билиҥҥи Горнай оройуонун сирдэринэн саһан сылдьыбыттара.
Итинтэн көмүскэнэргэ уонна өстөөх уоран түһүүтүгэр харда биэрэргэ 70 киһилээх, үксэ обургу үөрэнэр ыччаттартан дружина тэриллибитэ. Кини началышгыиан Г.И. Попов анаммыта. Таҥара дьиэлэрин киэҥ олбуордарыгар баар элбэх киһи уҥуоҕар бандьыыттар түүн киирэн хорҕойоллоругар, итиэннэ уоту аһалларыгар табыгастаах этэ. Ол иһин дружина манна түүн ахсын харабыл туруорара.
Ити дружинаҕа биһигини кытта үөрэнэр Дьөгүөрүскэ сылдьыбыта. Кини биһигиннээҕэр арыый саастаах этэ, ол гынан баран хатыҥыра. Элбэх саналаах, кэлбит-барбыт хамсаныылаах уол дружина поһугар турбугун киэн туттан кэпсиирэ. Село иһигэр нэһилиэнньэ киэһэ хойукка диэри сылдьыыта кылгас кэмҥэ бобуллубута. Дьөгүөрүскэ оччоттон общественнай үлэҕэ активнайдык кыттара.
Кинини оскуолаҕа уонна педтехникумҥа бииргэ үөрэнэн, кэнники Нам орто оскуолатыгар бииргэ үлэлээн үчүгэйдик билэбин. Билигин кырдьан баран ааспыт олоххун хайыһан көрдөххүнэ, киһи биир көнө сурадаһынынан дьэргэйэн барбат эбит. Сороҕор ити көно суолтан мүччү-халты үктээһиннэр тахсааччылар.
1932 сыллаахха педтехникуму бүтэрэн баран Ядрихинскай Георгий Осипович түөрт сыл Хатырык уонна Нам оскуолагарыгар учуутатлаабыта. Салайар үлэҕэ дьоҕурдааҕын, кэлиигэ-барыыга улгумун сыаналаан республика үөрэҕин комиссариата Аллараа Халыма ситэтэ суох орто оскуолатыгар директорынан анаабыта. Кини 1938 с. диэри директордаабыта. Бары бүттүүн начальнай үөрэхтээһиҥҥэ ыраах сылдьар булчуттар, табаһыттар, балыксыттар оҕолорун хабыыга бары күүһүн уурбута.
Дойдутугар эргиллэн кэлиитигэр Партизан сэттэ кылаастаах оскуолатыгар директорынан үлэлэгшиттэрэ. Манна даҕаны Георгий Осипович нэһилиэнньэни кытта бииргэ ылсан оскуола үлэтин биллэрдик тупсарбыта. Ол сырытгаҕыиа немецкэй халабырдьыттар уоран сэриинэн саба түспүттэрэ. Директор Г.О. Ядрихинскай 1942 сыл бэс ыйыгар армияҕа ыҥырьшлыбыта.
1942 сыл бүтүүтүгэр уонна 1943 сыллаахха Аҕа дойдуну өстөөхтөн көмүскүүр кыырыктаах кыргыһыыларга Георгий Осипович хара маҥнайгыттан киирсибитэ. Соҕуруу фронт 55-с мотомеханизированнай биригээдэтигэр пулеметчигынан сылдьыбыта. Ити элбэх охсуһуулартан кини биир кыра түбэлтэни кэпсиир. - Биһиги чаастарбыт калмык киэҥ истиэптэрин арҕаа өттүнэн өстөөҕү угары уоттаах сэриини аһан иннилэрин диэки кимэн киирэллэрэ. Миигин взвод командирынан анаабыттара уонна сэттэ километрдаах сиртэн түөрт тэлиэгэлээх атынан ас аҕаларга бирикээстээбиттэрэ. Аспытын тиэнэн сирбитин ортолоон иһэн немец мотоцикллаах чааһын тоһууругар түбэһэн сэриилэспиппит. Бу ытыалаһыыга биһигиттэн икки киһи өлбүтэ, мин биир саллааты кытта хаалан өстөөҕү чугаһагшатахпыт. Ол бириэмэҕэ бэйэбит дьоммут кэлэн быыһаабыттара. Ити охсуһу>гга атахпынан бааһырбытым. Кылгас кэмҥэ эмтэнэн баран фроҥҥа иккиһин киирбитим, — диир кини. Таб. Ядрихинскай Г.О. ити хорсун быһыытын иһин 1943 сыллаахха «Бойобуой үтүөлэрин иһин» медалынан наҕараадаламмыта. Командование Георгий Челябинскай, Котлас, Киев куораттарынан самоходнай орудиены баһылыырга үөрэппиттэрэ. Младшай лейтенант Ядрихинскай самоходнай орудие командирынан ананан немецтэри утары кыргыспыта.
1944 сыл саас уонна сайын Советскай Армия Ийэ дойдугун өстөөхтөртөн босхолообута. Г.О. Ядрихинскайдаах фроннара от, атырдьах ыйдарыгар Польша сирин илин өттүнэн, Висла өрүс сүнньүнэн немецтэри арҕаа диэки үүрбүтэ. Өстөөх сэриитин урусхаллыыр хааннаах кыргыһыылар буолаллара. Польша өстөөҕү утары охсуһуутугар Советскай правительство босхо, төлөбүрэ суох элбэх аһы-үөлү, сэрии модун күүстээх техникатын биэрбитэ. Итини тэҥэ Польша командованиетын дьаһалыгар сэриигэ буспут-хаппыт элбэх коммунист офицердар ьштыллыбыттара. Ол иһигэр Польша II армиятын састаабыгар сылтаи ордук кэмҥэ коммунист Г.О. Ядрихинскай сьшдьыбыта. Быраатгыы Польша сэрииһиттэрин кытта өстөөҕү Польша сириттэн үүрбүттэрэ уонна сэриини Берлиҥҥэ түмүктээбиттэрэ.
Георгий Осипович Полынаҕа Познань куорат таһыгар контузия ылбыта. Советскай офипер таб. Ядрихинскай хорсуннук сэриилэспитин Польша правительствота үрдүктүк сыаналаан «Кыайыы уонна көҥүл иһин» диэн медалынан наҕараадалаабыта.
Г.О. Ядрихинскай кэнники Дальнай Востокка 257-с армия танковай полкатыгар самоходнай орудие командирынан сылдьыбыта. Дойдутугар 1946 сыллаахха эргиллэн кэлбитэ. Ол күнтэн 1972 сыллаахха диэри бэйэтин идэтинэн норуот үөрэҕириитин систематыгар үлэлээбитэ. Үлэ уонна сэрии ветерана үрдүк чиэстэрин туһанан пенсияҕа олорор. Георгий Осипович «Германияны кыайыы иһин», «Варшаваны ылыы иһин», «Аҕа дойду Улуу сэриитин 20 сылын туолууга» о.д.а. элбэх медаллардаах.
П. Оконешников,
Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала