РУБРИКАТОР
Ядреев Афанасий Прокопьевич
(1907-1987 сс.)
Албан аат 1 степеннээх уордьана;
Албан аат III степеннээх уордьана;
Аҕа дойду сэриитин II степеннээх уордьана;
«Бойобуой үтүөлэрин иһин» мэтээл;
«1941 —1945 сс. Аҕа дойду сэриитигэр килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээл;
Ядреев Афанасий Прокопьевич 1907 с. тохсунньу 6 күнүгэр Үөдэй нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 1941 с. атырдьах ыйын 16 күнүгэр Дьокуускай байыаннай комиссариата сэриилэһэр армия кэккэтигэр ыытар. Үс ыйдаах пулеметчиктар үөрэхтэрин ааһар. Фроҥҥа атаарыллан Ржев куораты сэриилээн ылбыт немец армиятын оборонатын үлтүрүтүү уһун сэриитигэр түбэһэр. Ржев куорат обороната 1941 с. алтынньы ый ортотуттан саҕаланан баран, 1943 с. кулун тутар 31 күнүгэр биһиги сэриилэрбит кыайыыларынан түмүктэммитэ, ол усталаах туоратыгар Афанасий Прокопьевич 375-с стрелковай дивизия 552-с стрелковай полкатын састаабыгар пулеметчик, снайпер быһыытынан сэриилэспитэ. Бу дивизия састаабыгар Нам оройуонуттан сылдьар саллааттар эмиэ бааллара, олор истэригэр биир дойдулааҕа Буденнай аатынан холкуос чилиэнэ П.П. Ядреев баара.
Ржев сэриитин актыыбынай кыттыылааҕа, ыараханнык бааһыран сэрииттэн төннөн дойдутун булбут Д.И. Муксунов ол сэрии туһунан маннык ахтыбыта: «Тула өттүбүтүттэн снаряд, сибиниэс буулдьа ардах курдук түһэр, сирбит биир кэм ньиргийэ олорор. Ол кэнниттэн биир да тыынар тыыннаах ордон хаалыа суох айылааҕа. Киһи өлүүтүн ааҕан да сиппэт иэдээнэ этэ».
Биирдэ обороналанар позицияларыгар немец снайпера кэлэн, кэтэһэ сытан биһиги хас да саллааттарбытын, офицердарбытын өлөртөөбүт. Рота командира пулеметчик саллаат Ядреевка өстөөх снайперын суох оҥорорго бирикээс биэрбит. Мындыр өйдөөх саха саллаата өр кэтэһэн, снайпер саспыт сирин бэлиэтии көрөр, бэрт саталлаахтык үөмэн киирэн күүстээх пулемет уотунан снайперы суох оҥорбут. Ити уустук сорудаҕы ситиһиилээхтик толорбутун иһин Афанасий «Албан аат» уордьанынан наҕараадаланар.
Өстөөх бөҕөргөтүнүүтүн тоҕо көтүү бэрт элбэх сиэртибэнэн ситиһиллибитэ. Ол айылаах сэрии ортотугар сэриилэһэ сылдьан, Афанасий хаҥас атаҕар бастакы бааһырыытын ылбыта, госпитальга сытан эмтэнэргэ тиийбитэ. Эмтэнэн атаҕынан дугунар буолбутун кэннэ, 296-с нүөмэрдээх анал санитарнай батальон саллаатын быһыытынан ананан, бааһырбыт саллааттары сэрии хонуутуттан таһаара сылдьан, иккис төгүлүн эмиэ хаҥас атаҕын буутугар бааһырар, иккистээн госпитальга эмтэнэр. Бааһа оһоотун кытта, аны Киев куораты босхолоһор 310-с стрелковай полка састаабыгар сэриилэһэ атаарыллар. Сэрии будулҕаннаах, өлүүнү-тиллиипи ситэн аахпат кэм-кэрдии кырыктаах күннэригэр сылдьан хорсун саллаат үһүс төгүлүн бааһырар: аттыгар түспүт снаряд оскуолката хаҥас атаҕын өттүгүн уҥуоҕун тоҕо көтөр. Аһаҕас баастаах киһини 1943 с. кулун тутар 20 күнүгэр госпиталы булларбыттар. Ыйы быһа хаста эмэ операциялаан өттүгүн уҥуоҕун самсаан кэбиһэллэр, ол түмүгэр атаҕа 12 сантиметр кылгаан хаалар. Бааһа оһоотун кытта сэрии 1-кы категориялаах инбэлиитигэр таһаараннар дойдутугар атаараллар.
«Хорсунун иһин» мэтээллээх, «Албан аат» III степеннээх уордьаннаах саллаат дойдутун муус устар ыйга нэһиилэ булар. Сылы быһа Дьокуускайга дьулуурдаахтык эмтэнэн кылгас атахтаах иҥнэҥнээн хаамар фронтовик олох, үлэ үөһүгэр иккистээн 1944 с. саҥатыгар эргиллэр. 1946 с. төрөөбүт-үөскээбит Үөдэйдэригэр төннөн кэлэн холкуостаах киһи бурҕалдьытын иккиһин кэтэр. Афанасий уруккутун курдук кыһынын тутууга үлэлиир, сайынын от үлэтигэр сылдьар.
Саха сиригэр 1950-с сс. элбэх тутууну ыытар былаан ылыллар. Нэһилиэктэртэн бастыҥ болуотунньуктары хомуйан биригээдэ тэрийэллэр. 1962 с. Афанасий Прокопьевичка Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Президиумун ыйааҕынан «Саха АССР үтүөлээх тутааччыта» аат иҥэриллэр.