РУБРИКАТОР
Хатыҥ-Арыы дьоно тоҥтон толлубат
Н.Д. Тихонов кэлин Лена эбэ арыыларын кэрийэ сылдьан, күөллэргэ баар андаатары бултуур үлэлэммитэ. Бултаһарыгар эчэйбит илиитэ тымныыны уйбата улаханнык мэһэйдиир. Ону ол диэбэккэ сүрэх баҕата баһыйан, оннооҕор түптэлэс тымныыга ууну чомполуурун кэрэйбэт.
- Андаатары кытта эккирэтиһэр, кини иннин илинниир булчут хайаан да ууну булкуйдаҕына сатанар, — диир кини.— Хапкааны иитэргэр, тууну угаргар ойбону хайаан алларбат, илиигин ууга уган бултуур тэрилиҥ сытар сирин хайаан бигээн көрбөт буолуоҥуй? Хайа, уонна бултаммыт булкун ууттан таһаарарыҥ турдаҕа! Уу уута өтөн, таҥаскар бырдаҥалаатаҕын ахсын кыһыҥҥы кэмҥэ инниҥ муус дьаҥха буолан иһэр. Илийбит илиигин үтүлүккэр уктаҕыҥ ахсын кырыара тоҥон барар. Хата, онуоха, бу саппаас үтүлүктэри тэринэр буоламмын балачча эриһэбин, — дии-дии рюкзагын сиксийэн кэбиһэр.
Итилэр барылара, кырдьык, уҥуох-тирии буола хатан хаалбыт илиилээх киһиэхэ сөҕүмэр суоллар. Оттон Николай Данилович ити туһунан ахтыстахха төрүт да болҕомтого ылбат.
— Куһаҕан илиибин кыратык көмөлөһүннэрэн, аҥар илиибинэн ойбону син алларабын. Тохтоон, чаҕыйан турбат буоллаҕым. Муус халыҥаата, тымныы түстэ диэн кэхтэн хааллаххына, хайа, алын тирэҕиҥ кэбирээрэй?!
Үлэҕэ сүрэхтээх, общество туһугар кыһамньылаах дьоннор, хор, хаһан да ити курдук үлэ үөһүттэн арахсыбаттар. Куруутун үтүө санаанан кынаттаналлар. «үлэ төлөбүрүнэн мичийэр» дииллэригэр дылы үлэһит буол да, эн сирэйгэр куруутун үөрүү кэрэ мичээрэ чагылыйар.
Николай Данилович Тихоновы арыыга киирэн андаатардаан баран, киэһэтин хара саһыл тириитин таҥастаһа сырыттаҕына, көрсүспүппүт. Кини сэтинньи 15 күнүттэн ыла сүрэх баҕарыытынан сылдьар ойоҕос булчуппун диэн кэпсээбитэ. Өрүс арыыларынан, мыраан анныларынан сылдьан бултуур.
— Ыырым кыараҕас, 11 солоҥдо, биир кырынаас, 100-тэн тахса андаатар тыыныгар турдум. Онтукам 198 солкуобайга барда. Инбэлиит киһи кыаҕар син соҕус да, санаабын сиппэтим, — диэбитэ кини түмүктүүр.
Николай Данилович Тихонов сайынын оҕуруот биригээдэтин салайан үлэлэтэр. Ааспыт сайын 8000 солкуобайдаах дохуоту оҕуруот аһыттан киллэрбитэ. Былааннаах сорудаҕа туолбатаҕа да, син ой-ботуо дохуот. Кини ылыммыт дьыалатын өссө салҕаан бултуу сылдьар, сарсыардааҥы дьыбарга анньыытын тыаһа ат туйаҕыныы хабыллар.