РУБРИКАТОР
Мин а5ам Михаил Тимофеевич Новгородов
Мин а5ам Михаил Тимофеевич Новгородов (Нууччакаан) 1902 сыллаахха Нам улууһун Сииттэ нэһилиэгэр тереебут. Ликбезка уерэнэн начальнай уерэхтэммит. Эдэр сааһыттан араас ыарахан улэ5э эриллэн улааппыт. Мин а5ам улууска дьаданылар уонна бааһынайдар ортолоругар баайдар баттыгастарын утары араас оруттээх, ойдотор, иитэр, ко5улуур, культурнай хайысхалаах улэни ыытыһан, 1927 сыллаахха Саха сирин учредительнай сэбиэттэрин съеһигэр Нам улууһуттан талыллан сылдьыбыта. Ол съездкэ Максим Кирович Аммосовы керсубут. Ол туһунан кини маннык суруйар: «Аммосов съездкэ тыл этэр кэмигэр бары бол5омтолоохтук истибиттэрэ. Кини сир реформатын боппуруоһугар, кылаас охсуһуутун туһунан толонноох этиини онорбута».
Мин ийэм Новгородова Анна Васильевна Салбан нэһилиэгэр 1910 сыллаахха торообут. А5ам 1927 сыллаахха Сииттэ нэһилиэгиттэн кэлэн, биһиги ийэбитин кэргэн ылар. Кинилиин 6 о5ону тереппуттэрэ. 1937 сыллаахха кэргэнэ елен, о5олорун кытары со5отох хаалбыта.
Сэрии буолуор диэрии Дьокуускай куоракка Гортоп диэн тэрилтэ5э улэлээбитэ.
Онтон А5а дойду Улуу сэриитэ са5аламмыта. 1941 сыллаахха Ийэ дойдутун кемускуу, ытык иэһин толоро сэриигэ барбыта. А5абыт сэриигэ барбытыгар биһиги эбэбит Ульяна Даниловналыын хаалбыппыт.
А5абыт, Михаил ТимофеевичД Украинскай, I Белорусскай фроннар 256-с гвардейскай миномётнай полка5а взвод командирынан сэриилэспит. Аатырбыт Курскай-Орловскай кьфгыһыыга кыттыбыт. Югославияны (Белград уо.д.а. куораттары), Полыыаны (Варшава, Лодзь, Трептов, Тчёв, Вейхарово, Пуцк куораттары), босхолоспута уонна Германия5а (Берлин, Фридрихсфельд, Карлехорт, Кепениг куораттарга) тиийэ сэриилэспитэ. Хорсуннук сэриилэспитин иһин 2 Кыһыл сулус орденнарынан, «Берлины ыльш иһин», «Варшаваны босхолооһун иһин» уо.д.а. медалларынан, Верховнай главнокомандующийтан 2 махтал суруктарынан на5 араадал аммыта.
Мин а5ам 1945 сыллаахха алтынньы ый бутуутэ дойдутугар тоннон кэлбитэ. Сэттэ тогул бааһырыылаах, сунньугэ бааһыран иккис группалаах инбэлиит буолан кэлбитэ. Ол кэлээтин кытта, партия салалтатынан Райисполкомна дорожнай отделга начальнигынан, культура отделын начальнигынан улэлээбитэ. Онтон Новосибирскай куоракка баран бастакы категориялаах механик специальноһын баһылаабыта уонна 1948 сыллаахтан кинофикация начальнигьшан улэлээбитэ. 1963 сыллаахха Граф Биэрэгэр электростанция тутуллан улэ5э киирбитэ, онно начальнигынан анаммыта. А5ам техника5а олус сыста5ас буолан оруу техниканы кытта улэлиирэ. Нам тутуутун учаастагар гараж сэбиэдиссэйинэн улэлээбитэ. Карл Маркс уонна В.И. Ленин ааттарынан колохозтарга механигынан улэлээбитэ, «Нам» совхоз тэриллиитигэр комолоспутэ. Саха АССР тыатын хаһаайыстыбатьш, транспорын, культуратын сайыннарыыга кыайыыларьга иһин Саха АССР Президиумун почётнай грамотатынан, Нам оройуонун райисполкомун грамоталарынан, махтал суруктарынан на5араадаламмыта. 05олорун улаатьшнаран улэһит онортообута. Улахан кыыһа Анастасия Михайловна бухгалтерынан улэлээбитэ. Мин, Валентина Михайловна, киномеханикпьш. Бьфааттарым, Василий Михайлович уонна Иннокентий Михайлович, шофёрынан улэлээбиттэрэ.
Мин а5абын сурдээх улэһит, барыга-бары сыста5ас киһинэн ойдуубун. Кини утуо санаалаах киһи этэ, элбэх до5оттордоох этэ. Унуо5унан улахан, бодон, сырдык хааннаа5ын, нууччалыы быһыылаа5ын иһин таптаан-убаастаан Нууччакаан диэн ааттыыллара. Кини кытаанаах дьиссипилиинэлээ5э, бэйэтигэр уонна дьонно урдук ирдэбиллээ5э. Кини тутта сылдьар быһыытыгар, оло5ор-дьаһа5ар олус сэмэй, боростуой киһи этэ. Билигин кини сэрииттэн ютэн кэлбит орденнардаах, медаллардаах гимнастерката, махтал суруктара, ахтыылара Нам улууһун этнографическай музейыгар тураллар.
Михаил Тимофеевич сэрии, улэ ветерана. 05олоруттан уола Иннокентий Михайлович уонна кыыһа мин баарбыт. Кини утуо оло5ун, дьыалатын 11 сиэнэ, 13 хос сиэнэ салгыыллар. Олох сал5анар, сал5аныа да турда5а. Биһиги а5абыт, эһэбит эппит тыллара туоллуннар: «Сэрии барбыт сирэ киэн. Онон итинник иэдээни аа5ан ситэр кучумэ5эй. А5а дойду Улуу сэриитин историята тахса, сурулла, чуолкайдана турарыттан биһиги сэриигэ кыттыбыт тыыннаахтар мунура суох уерэбит. Кырдьык сабыллыа суо5а. Кырдьык кыайа турдун. Сэрии кун сириттэн суттун.»
Ахтыыны суруйда кыыһа Новгородова Валентина Михайловна,
улэ уонна тыыл ветерана, СССР кинематографиятын туйгуна.
Муус устар ый 2 кунэ 2005 сыл.