РУБРИКАТОР
Бойобуой до5орум туһунан
(В.Д. Лукин кэриэһигэр)
Мин 1965 сыл муус устар са5атыгар Донецк куораттан «Кыым» хаһыат редакциятыгар суруйбутум. Бииргэ сэриилэспит бойобуой до5орум, күндүтүк саныыр киһим Василий Данилович Лукнн ханна баарын биллэрэллэригэр көрдөспүтүм. Сотору буолаат редакция суругун отдела кини аадырыһын, ханна үлэлиирин биллэрбитэ. Инньэ гынан сүүрбэ сыл тухары сүтэрсэ сылдьыбыт до5ордуулар дьэ сибээстэһэр кыахтаммыппыт.
Биһиги ол сыл алтынньы 10 күнүгэр көрсүбүппүт. Василий Данилович Трусковецка сынньанан баран Ворошиловградка көппүт уонна автобуһунан айаннаан Донецк куоракка миэхэ кэлбитэ. Мин шахта управлениетыгар старшай диспетчеринэн үлэлиирим. Бойобуой до5орбун бэйэм, кэргэттэрим эрэ буолбакка, куорат бүтүннүүтэ истинник көрсүбүтэ. Биһиги көрсүһүүбүт, фронна бииргэ сэриилэһиибит туһунан улахан корреспонденция «Донецкий рабочий» хаһыакка фотоснимоктардаах бэчээттэммитэ.
Лейтенант Лукин биһикки аан бастаан 1944 сыл муус устар 14 күнүгэр Котовскай куоракка көрсүбүппүт. Корсунь-Шевченковскай группировка оройуонугар ыараханнык бааһыран эмкэ сытан баран, II Украинскай фронт 52-с армиятын III-с стрелковай дивизия 468-с стрелковай полкатыгар противотанковай рота командирынан анаммытым. Полк оччотооҕуга Котовскай куоракка саҥалыы сэлбиллэ сылдьара. Онно Василий Данилович Лукин рота командирын эбээһинэһин толорор эбит этэ. Ротаны мии киниттэн тутуохтааҕым. Ол гынан баран ити онно кыаллыбатаҕа. Полк бүтүннүүтз, ол иһигэр рота сирэй састааба олоччу, атын чаастарга бэриллибитэ. Биһиги, команднай састаап, Молдавскай ССР Бельцы куоратыгар быраҕыллан 52-с армия 48-с корпуһун састаабыгар киирбиппит.
Онно ротаны сүүмэрдээһиҥҥэ Василий Даниловиһы мин дьиҥнээхтик билбитим. Кинини олус үчүгэйдик санааһын миэхэ тута үөскээбитэ. Төһө да эдэрин иһин астык көрүҥнээҕэ, бэйэтин характерынан, эйэҕэс майгытынан, билиитинэн-көрүүтүнэн киһини бэйэтигэр тардара, Армияҕа өрүс техникумун бүтэрэн, судоводитель быһыытынан үлэлии сылдьан кэлбит этэ. Биһиги полкабытыгар кини ветеран этэ. Сэрии тактикатыгар миигиннээҕэр быдан ордуга өтө көстөрө. Мин ону улаханнык сыаналыырым. Истиҥ доҕордуу сыһыаннаһан барбыппыт.
Ротабыт чахчы интернациональнай этэ. Команднай да састаабы ылан көрүөҕүҥ. Мин, чуваш уола, - рота командира, бастакы взвод командира лейтенант Лукин - саха, иккис взвод командира лейтенант Китеев - еврей, үһүс взвод командира лейтенант Ашин - нуучча, рота старшината Цибин - украинец. Биһиги ротабыт биир кэргэн курдук иллээх этэ. Ордук Василий командалыыр взводун састааба холобур буолара. Мин итини тупсара сатаан эппэппин. Сэриигэ рота командирынан бэркэ табыллыбыт киһи өр «тутуһара». Оттон мин лоп курдук биир сыл командалаабытым. Онон дьоммун үчүгэйдик билбитим.
Биһиги ротабыт противотанконай буоларынан батальон быраабын ылара. Взвод командира рота командирыгар тэҥнэһэрэ.
Лейтенант Лукин бойобуой суола 1942 сыл бэс ыйыттан Ржев куораттан саҕаламмыта. Кини взвод командирынан сылдьар 468-с стрелковай полката 1942 сыл бэс ыйын 30 күнүгэр Волга биэрэгэр Семашко аатынан сынньанар дьиэни штурмалаан ылбыта. Ол кэнниттэн полк Белев куоракка быраҕыллан оборонаҕа турбута. 1943 сыл саҕаланыытыгар полк Дон уҥа биэрэгин диэки айаннаабыта. Үһүс танковай армия састаабыгар киирэн Харьков туһаайыытынан кимэн киирсибитэ. Валуйки, Змеев. Чугуев куораттары, элбэх нэһилиэнньэлээх пууннары босхолоспута. Красноград таһыгар өстөөх төгүрүйүүтүгэр түбэспитэ. Онтон төлө көтөн тахсан Курскай, Белгород анныларынааҕы кыргыһыыга кыттыбыта.
1 2