РУБРИКАТОР
КЫРГЫҺЫЫГА ОХТУБУТА
Мин төрдүм Нам оройуонун Хамаҕатта нэһилиэгин халыҥ Жирковтар аймахтан силистээх. Аҕабыт Жирков Иван Николаевич, кэргэнэ Мария Семеновна. Бииргэ төрөөбүттэр төрдүөбүт: Алексей Иванович 1918 сыллаахха Нам оройуонугар төрөөбүтэ, Харлампий Иванович сэриигэ ыҥырыллан Иркутскай уобаласка суол оҥоһуутугар олус кытаанах үлэҕэ сылдьан, онтон нэһиилэ тыыннаах кэлэн Маркс аатынан колхозка үлэлии сылдьан өлбүтэ, кэргэнэ суох.
Гаврил Гаврильевиһы (ииппит аҕатын аатынан) армияҕа сокуоннай сааһын туоларын кытта ыҥырбыттара. Хааннаах өстөөҕү кытта хабыр хапсыһыыга хаста ды сылдьыбыта. «За боевые заслуги» диэн хорсунун иһин мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Өстөөх олус бөҕөргөтүммүт Сапун-гора диэн линиятын ыларга икки өттүттэн элбэх хаан тохтуулаах киирсии буолбута. Өстөөхтөр хайаҕа оборонаҕа сытан пулемет, миномет, автомат уотунан тибиирдэллэрэ, биһиэннэрэ фашистар өлүүнэн ибиирдэр туочукаларын тохтоло суох ыарахан артиллериянан суох оҥороллоро. Өстөөххө бокуой биэрбэккэ биһиэннэрэ саҥаттан саҥа күүһү киллэрэн иһэллэрэ. «Дьон сылбах курдук охтубут сиринэн ытыалыы-ытыалыы иннибит диэки барарбыт», - диирэ кэлин убайбыт Ганя. Бу кыргыһыыга атаҕар улаханнык бааһырбыта. Уһуннук госпиталларга эмтэнэн баран дойдутугар кэлбитэ. Аатырбыт миллионер «Ленин» колхозка тракториһынан уһуннук үлэлээбитэ. Үлэһит, түргэн тутгуулаах, үтүө майгылаах буолан, кэлин көлүөнэ трактористар, эдэр үлэһиттэр кинини «убайбыт» дииллэрэ, олус убаастыыллара. Бэйэтигэр үлэһитинэн майгынныыр Таня диэн кыыһы Хатырыктан кэргэн ылбыта. Дьиэ туттан, сүөһү ииттэн бэрткэ олорбуттара. Кыыһа Нам тубдиспансерын лабораториятыгар враһынан үлэлиир, кэргэннээх, икки оҕолоох, сиэннээх.
Билигин соҕотох мин хааллым. Чурапчы улууһугар олоробун, үлэ, тыыл ветеранабын. Икки кыыстаахпын, кэргэннээхтэр, үс сиэннээхпин.
Ийэм куруук ахтар 1942 с. сураҕа суох сүппүт улахан убайым Жирков Алексей Иванович туһунан кэпсиэхпин баҕарабын. Кини үөрэхтээх, дьонум киэн туттар, эрэнэр, суон дурдалара буолуохтаах киһи этэ. Мин кыра буолан соччо өйдөөбөппүн. Кини 1936-37 сс. типографияҕа үлэлиир курдук саныыбын. 1938 с. Дьокуускайдааҕы байыаннай үөрэххэ икки сыл үөрэммит, байыаннайдар уопсай түспүт хаартыскаларыгар баар. Онон кини младшай лейтенант званиелаах байыаннай оскуоланы бүтэрбит буолуохтаах. Сэрии саҕаланыытыгар офицерскай кадрдар уоттаах сэрии үөһүгэр киирбиттэрэ. Өстөөх 1941-42 сс. олус күүстээҕэ, онон тэҥэ суох хапсыһыыга геройдуу өлбүт буолуохтаах. 1941 с. убайым армияҕа ыҥырьылыбытыгар Кэбээйиттэн ийэбинээн кэлэн биир хонукка хоммуппут. Сарсыарда убайым бырастыылаһан барбыта. Кини баара-суоҕа 23 эрэ саастааҕа.
Сайын аайы убайым Ганя кыыһыгар, Мария Гаврильевнаҕа, Намҥа кэлэн барааччыбын. Бэрт аҕыйах дьүөгэлэрбин кытта көрсөн эдэр сааһы санаһан дуоһуйа кэпсэтээччибин.
Марфа Ильина (Жиркова)