РУБРИКАТОР
САЛЛААТ ӨРҮҮ САЛЛААТ
Батамай бөһүөлэк биһиги нэһилиэккэ киирсэрэ, 1942 сыллаахха бэс ыйыгар иккис хамыырга Арбынтан 60-ча киһи буолан төрөөбүт ийэ дойдубутун көмүскүү айаннаабыппыт.
Оччотооҕуга мин Арбыҥҥа үп салаатын агенынан үлэлиирим, бииргэ терөөбүт убайым Дьөгүөр Николаевич бастакы хамыырга 1941 сыллаахха ыҥырыллан сэрии толоонугар өлбүт кэмэ этэ.
Ол курдук сэриигэ барбыттартан үгүстэрэ сэрии толоонуттан эргиллибэтэхтэрэ, уонча эрэ киһи тыыннаах эргийэн төрөөбүт-үөскээбит Арбыннарын буоругар кэлбиттэрэ.
Сэрии ыарахан баастарын содулуттан бары кылгас үйэлэммиттэрэ, билигин соҕотох мин эрэ хааллым, онон бэйэбин толору дьоллооҕунан ааҕынабын. Ааспыт сэрии түгэннэриттэн:
Мин аҕыйах кэмҥэ Челябинскай куоракка запасной полковой оскуолаҕа үөрэнэн баран Волховскай фроҥҥа, биһиги полкабытын түүн үөһэ инники линияҕа киллэрбиттэрэ, туох да көстүбэт хараҥата этэ. Фронт линията ыраахтан кытаран, сандааран көстөрө, уотунан умайа турара, биир кэм сааскы сүүл этиҥин тыаһын курдук ньиргийэ, сир-халлаан титирэстии турара, көрөргө алыс ынырык дьулаан этэ. Ити бастакы сүрэхтэниим. Сэрии мүнүүтэҕэ да тохтообокко уотунан умайа, ньиргийэ турара, икки өттүттэн хаан тохтуулаах кыырыктаах кыргыһыы түүннэри күннэри бара турара. Траншеяҕа, окуопаҕа олорбутунан утуйа, сынньана түһэрбит.
Мин Волховскай фронт 281-с стрелковай дивизиятын 1066 стрелковай полкатыгар автоматнай пулеметнай ротаҕа сулууспалаабытым, чааспар соҕотох саха этим, тулуурдаах тымныы кыраай уолунан ааҕаллара, сибиряктар уруургууллара, биһиги сибиряктарбыт тулуурдаах сэрииһит буойуттарбыт диэн киэн туттуналлара, сибиряктар ааспыт бастакы империалистическай да сэриигэ түһэн биэрбэтэхтэрэ, бу да сэриигэ түһэн биэриэхпит суоҕа диэн кыайыыга санааны күүрдэллэрэ, эрэли үөскэтэллэрэ.
Мин үс төгүл бааһыран стройтан тахса сылдьыбытым.
Миигин ити кыргыһыыларга активнайдык кыттыбытым иһин 1944 сыл сайын бэс ыйыгар Кыһыл Сулус орденынан наҕараадалаабыттара. Бутэһиктээх сэриини Латвия сиригэр Рига куорат таһыгар Ливаво диэн байыаннай портка таҥнарыахсыттар Власовскай армияны уонна немец дивизияларын утары кыырыктаах кыргыһыыга кыайыынан түмүктээбиппит. Ол үөрүүлээх күнү ким умнуой! Кыайыы, Эйэ, тыыннаах хаалбыттарга ол күүтүүлээх күн - ыам ыйын 9-с күнэ - дьэ, үүммүтэ!
Сэрии кэнниттэн 1946 сыллаахха-тохсунньу ыйга сэрииттэн төбөбөр аһаҕас баастаах кэлбитим, ону 1949 сыллаахха Якутскайга операциялаппытым. Ол ыарахан травма үчүгэйдик оһон күн бүгүнүгэр дылы норуот хаһаайыстыбатын биир салаатыгар үлэлии сылдьабын.
Мин өр сылларга тохтоло суох тыа хаһаайыстыбатын салгыы сайыннарыыга эҥкилэ суох үлэлээбиппин советскай правительство уонна хаан-уруу Коммунистическай партия үрдүктүк сыаналаабыттара, 1966 сыллаахха «Үлэҕэ туйгунун иһин» медалынан, 1971 сыллаахха Октябрьскай Революция орденынан наҕараадаламмытым. 1980 сыллаахха оройуон Бочуоттаах Гражданинын аатын биэрбиттэрэ.
Мин сэрии ыарахан содулун эппинэн-хааммынан билбит, хааммын тохпут сэрии ветерана, сэрии иккис группалаах инвалида буоларбынан биһиги халлааммыт куруутун ыраас буоллун диэн баҕа санаалаахпын.
Иннокентий Николаевич Иванов