РУБРИКАТОР
АҔАМ ОЛОҔО САЛҔАНАР
Киһи бу орто туруу дойдуга дьиэ тэринэн, оҕо төрөтөн, бэйэтин олоҕун суолун хаалларар аналлаах кэлэр. Ол курдук мин эмиэ, биир бэйэм биэс буолан, бу сиргэ төрөөн олох олорбутум номнуо 80-с хаара буолла.
Аҕа дойдуну фашистскай Германияттан көмүскүүр улуу сэриини кыралыын улаханныын бары билэбит. Быйыл буолаары турар улуу Кыайыы үбүлүөйдээх 70 сылын көрсө, мин эмиэ, аҕам - Аҕа дойду улуу сэриитин кыттыылааҕын туһунан, төһөнү билэрбинэн, ахтан ааһыахпын баҕарабын.
Аҕам Игнатьев Дмитрий Гаврильевич 1912 сыллаахха Нам улууһун «Куһаҕан ыал» нэһилиэгэр холкуостаах дьиэ кэргэн иккис оҕотунан төрөөбүтэ. Тырахтарыыстар куурустарын бүтэрэн, Намҥа МТС-ка тырахтарыыһынан үлэлээбитэ. Кини биһиги нэһилиэкпит маҥнайгы тырахтарыыстарыттан биирдэстэрэ этэ. Аҕам сытыары сымнаҕас, эйэҕэс майгылаах буолан, Саттаа Хабырыыстан төрөөбөтөх оҕо диэн күлэллэрин өйдүүбүн. Салаасканан соһон миигин аҕам «Ойоҕос» арыытыгар киинэ көрө илдьэ барарын оҕо сааһым саамай дьоллоох, атаахтыыр диэни билбит кэмнэринэн ааҕабын. Бэйэбин өйдүүрүм тухары, ийэм барахсан наар ыалдьан сытара. Ону аҕам, көмүлүөк оһоххо ас сылытан аһатарын, бүөбэйдиирин өйдөөн хаалбыппын. 1941 сыл күһүнүгэр ийэм, Пелагея Прокопьевна Игнатьева, уһун ыарахан сэллик ыарыыттан күн сириттэн барбыта. Онтон аҕабын 1942 сыл сайыныгар сэриигэ ыҥырбыттара. Сэриигэ ыҥырыллыбыт нэһилиэкпит дьонун, Лена өрүс боротуокатыттан, «Туллуктан» борохуотунан тиэйэн барбыттара. Кинилэри атаара киһи бөҕөтө мустубут этэ. Мин аҕабын, баар суох соҕотох чугас киһибин сайыһан, олус хомойон биэрэккэ соҕотох туран хаалбытым. Төгүрүк тулаайах хаалан, эһэбэр Игнатьев Гаврил Тимофеевичка - Саттаа Хабырыыска иитиллибитим. Сэрии ыар сылларын оҕолоро, оҕо сааспытын билбэккэ, улахан дьону кытары тэҥҥэ үлэ үөһүгэр улааппыппыт. «Карл Маркс» аатынан колхозка сааһын бурдук ыһыытыгар, сайынын от үлэтигэр ат уонна оҕус сиэтээччинэн, бугул түгэҕин харбааччынан үлэлиирбит. Мин, тулаайах буолан, оскуолаҕа үөрэммэккэ эрэ колхозка ыһыыга, окко, оҕуруот араас үлэтигэр, онтон кыһынын хотоҥҥо харабылынан үлэлээбитим. Оскуолаҕа үөрэхпин сэрии кэнниттэн салҕаабытым.
Аҕам уоттаах сэриигэ баран, тырахтарыыс буолан, танковай полкаҕа экипаж командирынан анаммыт. Сэрииттэн эргиллибит дьон кэпсииринэн, танкаҕа сэрии хонуутугар кыргыһа сылдьан өлбүт. Маҥнай сураҕа суох сүппүттэр испииһэктэригэр баара, онтон хойутуу, 1980-с сылларга, архивтан туоһу сурук буланнар, Хатыҥ-Арыы сельсоветын үлэһиттэрэ миэхэ туттарбыттара. Онтон мин, аҕам аатын салҕаан, колхоз, совхоз үлэтиттэн илиибин араарбакка үтүө суобастаахтык үлэлээн, кэргэннэнэн, дьиэ-уот тэринэн, оҕо-уруу төрөтөн, билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олоробун. Ааппын ааттатар оҕолордоохпун, сиэннэрдээхпин, хос сиэннэрдээхпин. Оҕолорум, сиэннэрим Аҕа дойдуну көмүскүүр улуу сэриигэ кыттыбыт, кыайыы иһин бэйэтин олоҕун толук уурбут эһэлэрин Игнатьев Дмитрий Гаврильевич сырдык аатын умнубаттар уонна кэриэстииллэр. Аҕам олоҕо салҕанар, аата ааттанан удьуор ситимэ быстыбакка бара турар.
И.Д. ИГНАТЬЕВ,
үлэ уонна тыыл ветерана,
Саха сирин тыатын хаһаайыстыбатын ветерана, Хатыҥ-Арыы нэһилиэк
уонна Нам улууһун бочуоттаах гражданина