РУБРИКАТОР
Мин абаҕам Гоголев Афанасий Андреевич
1941-1945 сс. тыыннаахтар умнубат сыллара... Бу сыллар Саха сиригэр эрэ буолбакка, бүтүн дойду үрдүнэн ыар кэмнэр этилэр. Биһиги эһэлэрбит, эбэлэрбит бу ынырык сыллары эттэринэн-хааннарынан билбиттэрэ. Бу уһун унньуктаах-кыһалҕалаах сыллары туораабыттара. Саха сирин үгүс ньургун уолаттара немец фашистарын утары сэриигэ Ийэ дойдуларын чиэһин туруулаһан көмүскэспиттэрэ. Мин абаҕам Германия сэриитин кыттыылааҕа Гоголев Афанасий Андреевич 1898 сыллаахха Нам оройуонун Арбын нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Афанасий Гоголев алта оҕо тапталлаах аҕата эбит. Кыргыттара: Анастасия, Мария, Анна.
Уолаттара: Афанасий - атаҕа суох, Егор - сэрии кыттыылааҕа, сир хостооһунугар көмөлөспүт, элбэх уордьаннаах; Андрей - саха АССР булчута, тракторист. Афанасий 1942 с. бэс ыйыгар армияҕа ыҥырыллан фроҥҥа барбыта. Кини онно ручной пулеметчигынан сылдьыбыта. Кини тыыннааҕар сэрии биир түгэнигэр бу курдук сэһэргээбит: «Биирдэ биһиги ойуур иһигэр түүн немецтэр кимэн киирэллэрин кэтэһэ сыттахпытына эмискэ биһиги «Катюшабыт» ытыалаабытынан барда, хараҥа халааҥҥа уот хотоҕостор субустулар. Онтон эмискэ ким эрэ саба туппутун курдук ах баран хаалла. Биһиги: «Ураа», «Ийэ дойду иһин!» - диэн хаһыытаспытынан ыстанан тураат иннибит диэки сырыстыбыт. Уолаттар ытыалаан куугуната-куугуната иннилэрин диэки кимэн киирэн истилэр, мин да кинилэртэн хаалсыбатым, ытан субурутан истим. Ол да иһин ардыгар өстөөх миинэлээбит сиригэр тиийэн утуу-субуу саллааттар охтуталаан истилэр. Ону көрөөт, мин аппаҕа ыстанным. Дьоннорум кирбиини батыспаттар эбит. Командир мин сыыһа барбыппын көрөн ыҥыран ылла. Онтон быһалыы түһэн дьоммун бастаатым. Иннибэр ньиэмэс окуопата. Онно хайдах ыстанан түспүппүн бэйэм да билбэккэ хааллым. Хата ким да суох эбит. Онтон төбөбүн быктаран өстөөхтөрбүн көрдөрбүн эрэ ытыалыам диэн бэлэмнэнэн кыҥыы сыттым. Ол сыттахпына биир ньиэмэс көстө түһэрин кытары ытан куһуйдум. Өстөөҕүм окуопаҕа ньимис гынна, онтон сотору буолаат улам-улам быган таҕыста да, миигин кыҥыырын кытары бэлэмнэнэ сытар буолан ытан хабылыннардым. Киһим аллараа ньимис гынна, утаакы буолбатаҕа, немеһим ойон тахсан сүүрдэ, онуоха көхсүн көрөөт тардан кэбиспитим да били сордоох умса баран түстэ, бүттэҕэ ол. Ити кыргыһыыга биһиги төрдүө эрэ ордон хаалбыппыт, хаарыаннаах дьоннор өлүтэлээбиттэрэ. Ол да буоллар өстөөхтөрү кэтэһэрбитин тохтоппоппут. Арай ол сыттахпытына чугас снаряд уйулаан кэлэн дэлби ыстанна, ол оскуолага мин атахпын бааһырдыбыта», - диэн кэпсээнин түмүктээбитэ.
Афанасий Андреевич Арҕааҥҥы фроҥҥа сылдьыбыт. Латвияны босхолоспут, «Бойобуой үтүөлэрин иһин», «Германияны кыайыы иһин», «Килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээллэринэн наҕараадаламмыта. Кини тыа сиригэр олорор буолан бастыҥ булчут этэ, тыа хаһаайыстыбатын Бүтүн Сойуустааҕы быыстапкатыгар Москваҕа баран кыттыыны ылбыта. 1972 сыллаахха дойдутугар кэлэн баран, хомойуох иһин, олохтон туораабыта.
Ньургуйаана Гоголева,
9 кылаас үөрэнээччитэ. 2015 сыл