РУБРИКАТОР
Биһиги аҕабыт Бугаев Федот Прокопьевич
Аҕа дойду сэриитин сылларыгар кырдьаҕастары кытта оҕо-дьахтар хаалан үлэ бөҕөнү көрсүбүттэрэ. Ворошилов аатынан холкуос бэрэссэдээтэлинэн Бугаев Федот Прокопьевич үчүгэйдик үлэлии олорон, 1942 сыллаахха от ыйыгар сэриилэһэр армияҕа ыҥырыллан барбыта. 1942 сыллаахха ахсынньы 20 күнүгэр Челябинскайга өллө диэн сурук кэлбит.
Мин аҕам Бугаев Федот Прокопьевич 1907 сыллаахха Арбын нэһилиэгэр быстар дьадаҥы ыалга бэһис оҕонон төрөөбүтэ. Аҕата Борокуоппай Бугаев бултаан-астаан харытын күүһүнэн 10 оҕону атахтарыгар туруоран баран өлөөхтөөбүт. Ити кэнниттэн ийэлэрэ хас да сыл буолан баран өлбүт.
Өлөксөй өтөҕүн хоту өттүгэр түҥкэтэх баҕайы сиргэ олохсуйан олорбуттар. Онтон уолаттар улаатан баран бу олорор сирбит түҥкэтэҕэ бэрт диэн «Эбэ» күөл үрдүгэр дьиэ туттан олорбуттар. Кыргыттар кэргэн тахсан, уолаттар ойох ылан тус-туһунан ыаллар буолбуттар.
Мин аҕам сэрии иннинэ холкуоска элбэх сыл бэрэссэдээтэллээбит. Үлэһит илиини таба аттаран, бэйэтиттэн көҕүлээн саҥа тутуулары ыыталаабыт. «Өнөйөҕө» саҥалыы тииптээх улахан хотон тутуллубут. Холкуос аһын-үөлүн угар икки этээстээх ыскылаат тутуллубут. Сиэмэ кырбатар бадьыыла оҥорбуттар.
Саҥа мэччирэҥ сирдэр, ходуһа сирдэр, бүтэйдэр оҥоһуллубуттар. Сүөһү үлэһиттэригэр оччотооҕу тиибинэн олорор дьиэлэр тутуллубуттар. Кини олус ирдэбиллээх, дьоҕурдаах салайааччы этэ дииллэр кырдьаҕастар.
Киһи быһыытынан сүрдээх холку, хаһан да кыыһырбат, дьиэ кэргэнигэр эйэҕэс, оҕомсох киһи эбитэ үһү. Кини ханнык да үлэттэн толлубат, мындыр киһи этэ дииллэр. Оннооҕор ыстаанын, үтүлүгүн иистэнэр массыынаҕа хайа баҕарар тигэрэ, мас оҥоһуктары тулуппат дииллэрэ. Чэ, быһата, тугу санаата да ону оҥорор үһү. Бэртээхэй бэйэлээх кыра уолугар оонньуур угарыгар анаан дьааһык оҥорбута, ийэбэр иистэнэр тэрилин укта сылдьарыгар анаан холбуйа оҥорбута бааллар. Өссө кыһыҥҥы таҥастары угарыгар анаан хаптаһынынан ыскаап оҥорбута билигин да баара.
Биһиги кэнниттэн төрөөбүт оҕолор уонча үһүбүт буолан баран, сорох оҕолор аҕалара баарына кыра саастарыгар өлбүттэр. Оттон кини барарыгар биһиги үһүө эбиппит. Убайым Коля 1936 сыллаахха төрөөбүтэ. Хабаровскайга үрдүкү партийнай оскуоланы бүтэрбитэ. Мин 1939 сыллаахха төрөөбүтүм, үөрэҕим орто. Балтым Надя 1942 сыллаахха төрөөбүтэ. Үрдүк үөрэхтээх нуучча тылын учуутала буолбута. Биһиги аҕабытын маннык этэ диэн хайабыт да өйдөөбөт. Дьон кэпсииллэрин истэммит онтон ахтыы оҥордум.
Марфа Федотовна Бутаева,
кыыһа. 2015 с
.