РУБРИКАТОР
Азаров Афанасий Дмитриевич
1911 с. Нам улууһугар төрөөбүтэ.
Сэрии иннигэр Афанасий Дмитриевич 1935-1938 сылларга Арбын начальнай оскуолатыгар сэбиэдиссэйинэн, учууталынан үлэлээбитэ. Үөрэнээччилэриттэн биирдэстэрэ биһиги нэһилиэкпит кырдьаҕаһа сэрии, үлэ бэтэрээнэ Иванов Савва Потапович буолар.
Аҕа дойду сэриитигэр 1943 с. бэс ыйыгар ыҥырыллыбыта. Ийэ дойду көмүскэлигэр кыайыы буолуор диэри сылдьан, 1946 с. демобилизацияламмыта. Дойдутугар Намҥа тахсан таптыыр идэтинэн учууталлаабыта. Кэлин Булуҥ оройуонугар көспүтэ.
1981 с. Күһүүргэ олорон өлбүтэ.
Киэн туттар убайбыт
Убайым Афанасий, биһиги дьоммут Азаров Дмитрий Семенович уонна Дария Сидоровна 8 оҕолоруттан баар-суох соҕотох уоллара этэ. Аҕата уол оҕо төрөөбүтүгэр олус үөрбүт үһү. Кыра сааһыттан кыһын-сайын батыһыннара сылдьан дьиэ ис-тас үлэтигэр үлэлэтэрэ үһү. Ол иһин эрдэ ситэн, бэйэтин дьаһанан, үөрэҕин кичэйэн, оскуолаҕа биир бастыҥ үөрэнээччи буолан, Партизан 7 кылаастаах оскуолатын бүтэрээт, I Хомустаахха улахан дьону үөрэппит. Онтон эһиилигэр Дьокуускайга учуутал идэтигэр үөрэнэ киирэр. Мин кыра сылдьан учуутал үөрэҕэр үөрэнэр убайым куораттан тахса сылдьарын, биһиэхэ балтыларыгар пенал, акварель кырааска, чулку эҥин таһааран үөрдэрин өйдүүбүн.
Убайбыт аҕыйах саҥалаах, боччум бэйэлээх, биһиги көрөрбүтүгэр мааны бөҕө этэ: маҥан ырбаахылаах, хара көстүүмнээх, хаалтыстаах буолара. Биһиги толлон саһан көрөрбүт, ол да буоллар куораттан тахсарын кэтэһэр, ахтар этибит. Өссө кыра эрдэхпинэ убайым буорах хаата тимир бааҥкаҕа кылынан устурууна оҥорон ырыа таһаарар этэ. Онтон кэлин учууталлыы сылдьан, сайын аҕабыт быраатын уола Азаров Егор Архиповичтыын гитараҕа, мандолинаҕа оонньууллара. Сайылык оҕолорун мунньан лууҥка, лапта, бырыычыка оонньотоллоро. Биһигини үөрэҕи кичэйиҥ, үөрэхтээх дьон буолуҥ, хойут үөрэнэргитигэр көмөлөһүөхпүт дииллэрэ. Ол гынан баран, мин ыал саамай кыра оҕото, ситэ улаата иликпинэ, дьонум өлөн хааланнар, убайым сэриигэ сырыттаҕына, оччотооҕу тулаайах оҕо үөрэммэккэ хаалбытым. Убайым үөрэҕи бүтэрэн баран, сэрии буолуор диэри Арбыҥҥа, Кэбээйигэ, Томпоҕо учууталлаабыта. Кэлин 1942 с. Үөдэйгэ учууталлыы сылдьан, сэриигэ ыҥырыллыбыта. Сэрииттэн дьоммутугар «Үчүгэйдик олоруҥ, оҕолоргутун үөрэттэрэ сатааҥ. Мин үчүгэйдик сылдьабын, хайаан да дойдубар тыыннаах эргиллиэм» диэн суруйара. Суруктарын Үөдэйгэ олорор эдьиийим Оппуруос бэркэ кичэйэн, суулаан-баайан сылдьара. Ону улахан уу кэлбит сылыгар, хоспохторун муус көҥү анньан, мала барыта ууга барбыт, убайым суруктара онно сүппүттэр. Япония сэриитигэр сылдьан, улаханнык бааһыран госпитальга сытан баран, 1946 сыллаахха төрөөбүт дойдутугар төннөн кэлэр. Ол кэлэн Искра нэһилиэгэр тахсан учууталынан үлэлиир. Онтон Нам оройуонугар интернат сэбиэдиссэйинэн үлэлии олорон, Булуҥ оройуонун Күһүүр нэһилиэгэр учууталынан ананан үлэлии барар. Онно сылдьан кэргэн ылан олохсуйар. Кэлин сылларга пенсияҕа тахсыар диэри горзагсаҕа үлэлээбитэ. Сэриигэ сылдьан ылбыт бааһырыытыттан 70 сааһыгар ыалдьан өлбүтэ. Убайым сааһыран баран кэргэннэммит, оҕоломмотохторо.
Мария Дмитриевна Азарова
2003 сыл